|
NIEUWE OGEN
Nu we toch onder elkaar zijn wil ik u graag zeggen: er is te weinig en te veel. Zien deed ik genoeg; ik wil weer leren kijken. Scheep me niet af met plannen van de plank, sla het bord voor mijn kop kapot, richt mijn ziel als een antenne op de eeuwigheid - mep me, als er niets anders is, met zwartgrijze wanden bij de les. | Laat me asjeblieft iets zien waardoor ik weet waarom ik hier gekomen ben, mijn auto door donkere dassenburchten draaide, netjes achteraan sloot en mijn jas en tas heb afgestaan. Want hier sta ik, de catalogus als manna in mijn hand, om later thuis wat na te dwalen op de bank. Mijn blik is naakt dus kom maar op, stoffeer de wanden van mijn hoofd nog één keer met verbazing en betekenis. | Als uw visie uw museum is, moet u wel weten: ik liep als kind door tuinen van email, schudde uitgestoken handen van portretten uit de Gouden Eeuw,
aanschouwde hoe de aarde werd herschapen als een gobelin, geknoopt uit vijfendertig millennia potten, pannen, kammen, zwaarden, muntgeld, schutterstukken en stillevens, maskers, beelden, schetsen, etsen, olieverf, acryl, beamers, muren onder viaducten - | ontelbaar veel verliefde ogen en de duizenden manieren waarop alles moet vergaan voor het vergaat, wat ons te doen staat in de tussentijd, voor welke dingen wij in leven blijven. Mijn hart sprong op bij beelden die ik zelf liet bewegen, en stokte bij een bronzen kop die poogde om de hel op aarde los te laten. | Er was nog zoveel meer, het staat met droge naalden in mijn hart geschreven - er is geen tijd om alles uit te leggen, maar hier moet u tegenop: ik wil op reis. Ik wil naar huis. Ik wil het nieuws. Ik wil geschiedenis. Ik wil iets over u, iets over mij, iets over ons. Ik wil contact. Ik wil alleen maar zeggen dat ik steeds opnieuw dat kind wil zijn, met open mond en nieuwe ogen.
25-05-2009, Ingmar Heytze
Ingmar Heytze leest de eerste aline bij de Turing Toekenning 2009
De aline
De aline is een nieuwe versvorm, aanvankelijk ontwikkeld voor dichterlijke inbreng tijdens vergadersessies van adviesbureau Andersson
Elffers Felix door Ingmar Heytze in het voorjaar van 2009. De aline is genoemd naar het belangrijkste uiterlijke kenmerk
van deze vorm: het is per definitie een stuk lopende tekst, volledig uitgevuld, zonder de indeling door middel van
afbrekingen en witregels, die voor de meeste conventionele gedichten gebruikelijk is. Een aline is, ook als er afgesloten zinnen in voorkomen, in feite één lange regel gedachtestroom (Engels: a line). De voornaamste structuur van de aline wordt dan ook gevormd door het ritme van de tekst, hoewel het verder alle mogelijke vormen van rijm, klank en literaire stijlmiddelen kan bevatten. De dichter mag eventuele pauzes, die nodig kunnen zijn voor de overgang naar een nieuw onderwerp binnen de aline, aangeven met een stokteken (|).
De hoofdreden voor deze vorm is dat een aline in één sessie moet kunnen worden geschreven om vanaf een beeldscherm te worden voorgelezen
tijdens een vergadering, congres of debat. Het is het antwoord van de dichter op de bijeenkomst waarvoor hij is uitgenodigd, en dat
antwoord moet aan het eind van de bijeenkomst kunnen worden voorgelezen. Er is dus geen tijd voor het structureren van de tekst tot
iets dat meer op een gewoon gedicht lijkt; de aline wordt geschreven volgens het beroemde motto van Goethe: 'Ik schrijf je een lange brief, omdat ik geen tijd heb voor een korte.'
De aline is in eerste instantie gemaakt om gehoord en ervaren te worden; nalezen (en nabewerken, als de dichter dat wenst) kan natuurlijk ook nog, maar de tekst wint aan kracht wanneer de lezer de oorspronkelijke voordracht heeft meegekregen. Voor de optimale ervaring van deze versvorm is het geen bezwaar dat de aline ten opzichte van een traditioneel gedicht wat redundant is, vreemde terzijdes bevat en zelfs refreinregels kent; de dichter heeft zich niet beperkt tot het onderwerp van de bijeenkomst, hij heeft wat er zoal in hem opkwam opgeschreven in een ritmisch betoog waarin allerlei zaken aan de orde komen die worden opgeroepen door de bijeenkomst als geheel - precies zoals het de andere bezoekers van de bijeenkomst vergaat. Het menselijk brein is immers geen computer, maar een wild associërende mierenhoop van beelden, taal en emoties. De conclusie, als er een conclusie is, heeft bij voorkeur niets te maken met de resultaten van het gesprek; de aline is bij uitstek een vrijplaats voor gedachten die iedereen had kunnen hebben, maar die niemand kon of mocht formuleren. De aline is niets meer of minder dan de artist impression van wat zich in één hoofd afspeelde tijdens de bijeenkomst: het resultaat is, als het goed gebeurt, entertainment en stof tot nadenken voor de overige bezoekers; de emotionele conclusie van een bijeenkomst.
20-05-2009, Ingmar Heytze
|
